ในระบบวิศวกรรม ระบบท่อส่งของเหลว และอุปกรณ์ทางเทคนิค "ปะเก็นแผ่น" ถือเป็นองค์ประกอบสำคัญ แต่มีบทบาทสำคัญอย่างมาก ในการป้องกันการรั่วไหล ป้องกันการรั่วซึมของของเหลว ก๊าซ หรือไอระเหย ที่อยู่ในระบบแรงดันสูง อย่างไรก็ตาม แม้ว่ามักถูกมองข้าม แต่ในความเป็นจริง หากเลือกใช้ไม่เหมาะสม อาจทำให้ระบบเกิดปัญหารุนแรง ไม่ว่าจะเป็นการสูญเสียของไหล การเสื่อมสภาพของระบบ หรือส่งผลกระทบต่อความปลอดภัยของบุคลากรก็ตาม
หลายครั้งที่มือใหม่ หรือแม้แต่ผู้เชี่ยวชาญบางท่าน มักจะมองข้ามรายละเอียดที่สำคัญในการเลือกปะเก็นแผ่น ไม่ว่าจะเป็นเลือกวัสดุผิดประเภท ใช้ขนาดที่ไม่ตรงกับหน้าแปลน หรือไม่ปฏิบัติตามแนวทางการติดตั้งที่ถูกต้อง ซึ่งสามารถสร้างความเสียหายต่อประสิทธิภาพของระบบ ค่าใช้จ่ายที่เพิ่มขึ้นจากการซ่อมแซม และความเสี่ยงในการเกิดอุบัติเหตุร้ายแรงได้เช่นกัน ซึ่งเรื่องที่ไม่ควรมองข้ามเกี่ยวกับปะเก็นแผ่นมีอะไรบ้าง เรามาลองดูกันในบทความนี้เลย

จุดผิดพลาดที่พบได้บ่อยในการเลือกใช้ ปะเก็นแผ่น
สำหรับมือใหม่ มักพลาดจุดสำคัญที่กระทบต่อ สมรรถนะของระบบโดยรวม ซึ่งนี่คือข้อผิดพลาดที่พบบ่อยที่สุด พร้อมวิธีหลีกเลี่ยง เพื่อให้คุณเลือกใช้ปะเก็นได้ถูกต้องและปลอดภัย
เลือกวัสดุผิดอาจทำให้ปะเก็นพังไวปะเก็นแผ่น มีหลายวัสดุให้เลือก อาทิ ยางธรรมชาติ, ไฟเบอร์, กราไฟต์, เทฟลอน, หรือโลหะ แต่ละประเภทเหมาะกับงานที่ต่างกัน หากเลือกวัสดุผิด ปะเก็นอาจเสื่อมสภาพเร็วกว่าปกติ และทำให้การซีลไม่สมบูรณ์ ตัวอย่างที่พบบ่อย คือการใช้ปะเก็นยางในระบบที่มีอุณหภูมิสูง ซึ่งอาจทำให้ยางแข็งตัวและแตก หรือการนำปะเก็นไฟเบอร์ไปใช้กับสารเคมีที่กัดกร่อนแรงจนเสียหาย เพราะฉะนั้น การเลือกวัสดุปะเก็นที่เหมาะสมกับสารที่ต้องการซีล ความร้อน และแรงดันที่ต้องรองรับจึงเป็นสิ่งที่ละเลยไม่ได้
ไม่คำนึงถึงอุณหภูมิและแรงดันของระบบ ปัญหายอดนิยมอีกอย่าง คือการเลือกปะเก็นโดยไม่คำนึงถึง ข้อจำกัดด้านอุณหภูมิและแรงดันของงาน ซึ่งอาจทำให้ปะเก็นหมดอายุการใช้งานเร็ว หรือเกิดการรั่วไหลแบบไม่ทันตั้งตัว ระบบที่มีอุณหภูมิสูง เช่น ไอน้ำร้อนในอุตสาหกรรม อาจทำให้ปะเก็นที่รองรับอุณหภูมิต่ำเกิดการแข็งตัวหรือไหม้ ในทางกลับกัน หากเป็นระบบที่ต้องเจอแรงดันสูงอย่างท่อส่งแก๊ส ถ้าเลือกปะเก็นผิด อาจทำให้ปะเก็นแตกหักและเกิดการรั่วไหลร้ายแรง
ใช้ขนาดและความหนาไม่ถูกต้อง ความหนาและขนาดของปะเก็นมีผลต่อ ประสิทธิภาพของการซีล หากเลือกบางเกินไป อาจทำให้แรงกดซีลไม่เพียงพอ จนเกิดรอยรั่วได้ แต่ถ้าใช้ปะเก็นที่หนาเกินไป อาจต้องใช้แรงขันมากขึ้น จนส่งผลให้หน้าแปลนเสียรูป ปัญหายอดฮิตอีกข้อคือการตัดปะเก็นผิดไซซ์ ส่งผลให้ติดตั้งไม่พอดี ทำให้แรงกดไม่สมดุล จนเกิดการรั่วได้ง่ายขึ้น
สรุป: อย่าปล่อยให้ปะเก็นแผ่นเป็นจุดอ่อนของระบบ แม้ว่าปะเก็นจะเป็นเพียงชิ้นส่วนเล็กๆ แต่หากเลือกผิดหรือติดตั้งไม่ถูกต้อง อาจส่งผลเสียร้ายแรงกว่าที่คิด ตั้งแต่การรั่วซึมของของเหลวและแก๊ส ไปจนถึงการเสียหายของเครื่องจักรและความเสี่ยงด้านความปลอดภัย การเลือกปะเก็นที่เหมาะสมกับวัสดุ อุณหภูมิ แรงดัน และการติดตั้งที่ถูกต้อง จะช่วยให้ระบบทำงานได้เต็มที่อย่างปลอดภัยในระยะยาว